Rzucenie palenia często wiąże się z powrotem do nałogu. Jak pokazał pewien eksperyment, zagrożenie nawrotu zwiększa się, jeśli wcześniej wyczerpaliśmy samokontrolę. Jednak umiejętność samokontroli można też wytrenować…
Krótka sekwencja z filmu „Mondo Cane” jest bardzo wzruszająca. Dokumentacja ta oprawiona w dramatyczną muzykę pokazuje żółwia na wyspie Bikini Atoll, który z powodu promieniowania radioaktywnego stracił swój zmysł orientacji.
Po złożeniu jaj żółw zamiast powrócić do morza, idzie w głąb lądu gdzie umiera w męczarniach. W zwierciadle tych scen trudno jest powstrzymać swoje emocje i pozostać twardym. Jednak dokładnie to było zadaniem uczestników eksperymentu pod dyrekcją Bryana Heckmana.
128 silnych palaczy zarówno płci męskiej jak i żeńskiej brało udział w badaniach. Część z nich musiała na 12 godzin przed badaniem zrezygnować z papierosów. Reszta mogła palić. Obydwie grupy ponownie podzielono.
Jednej grupie pokazano ten film i miała ona za zadanie zachowanie całkowicie neutralnego wyrazu twarzy jak i opanowanie nadpływających uczuć. Druga grupa mogła zachowywać się normalnie.
Zespół badaczy wychodzi z założenia, że samokontrola to zdolność, która podobnie jak mięsień może się wyczerpać przez aktywność. Jeśli samokontrola jest „zużyta”, to danej osobie ciężko jest bądź nie może oprzeć się innym pokusom.
Po spektaklu filmowym zespół badaczy przetestował jak długo uczestnicy badania mogą wytrzymać bez papierosów. Jedna grupa była już po 12-godzinnej abstynencji. Dla zachęty za każde wytrzymane pięć minut bez papierosa otrzymywali po jednym dolarze, a cały test trwał maksymalnie 50 minut.
Uczestnicy, którzy przy oglądaniu filmu musieli powstrzymywać swoje emocje, nie wytrzymywały tak długo bez papierosa jak osoby, które nie musiały powstrzymywać emocji. Tym samym potwierdzałaby się teza, że samokontrola może się wyczerpać i tym samym negatywnie wpłynąć na zdolność abstynencji od papierosów.
Jednak wszystko wskazywało na to, że probanci nie są świadomi tego stanu. Po obejrzeniu filmu obydwie grupy miały tak samo silną ochotę na zapalenie papierosa.
Swoimi badaniami naukowcy chcieli wskazać na znaczenie samokontroli przy rzucaniu palenia. Osoby chcące rzucić palenie nie miały zdawać się tylko na swoją przypuszczalnie silną wolę i samoopanowanie. Gdyż możliwe jest, że wcale nie będą oni świadomi, gdy ich samokontrola wyczerpie się przez inne aktywności.
Zespół badaczy daje jednak ślad nadziei. Samokontrolę można wytrenować. Techniki jak trening uwagi czy medytacja okazały się w badaniach bardzo korzystne. I jeśli jakaś sytuacja wymagała samokontroli, to dane osoby mogłyby przyczynić się do odbudowy ich samokontroli poprzez świadome odprężenie się i relaks.
